Sermaye Piyasası Şurası (SPK) Lideri İbrahim Ömer Gönül, SPK’nın görev ve sorumluluk alanında 590 şirket bulunduğuna dikkati çekerek 476’sının borsada süreç gördüğünü, bu şirketlerin piyasa pahasının 4,8 trilyon liraya ulaştığını bildirdi.
Gönül, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile ilgili ve bağlı kuruluşlarının 2023 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde yaptığı sunumda, son yıllarda sermaye piyasalarında olumlu gelişmeler kaydedildiğini anlattı.
Gönül, yatırımcıların piyasalara olan talebinin arttığını, yaklaşık 20,7 milyonu aşan vatandaşın direkt yahut dolaylı olarak sermaye piyasalarının yatırımcısı olduğunu belirtti.
Piyasada arz tarafında da olumlu gelişmeler olduğuna dikkati çeken Gönül, şirketlerin piyasaya olan ilgisinin arttığını, halka arzlarda büyük hareketlilik yaşandığını vurguladı.
Gönül, 2021 yılında 52 şirketin 21,6 milyar lira fiyatında halka arz gerçekleştirmesinden sonra 2022’nin 9 ayında da 30 şirketin toplam 12,7 milyar lira meblağında hisse ihracıyla halka açıldığına işaret etti.
Girişim sermayesi yatırım fonlarının büyüklüğünün 25,1 milyar liraya çıktığını söz eden Gönül, teşebbüs sermayesi yatırım iştiraklerinin portföy büyüklüğünün de 6,2 milyar liraya yükseldiğini bildirdi.
Fon portföy büyüklüklerinde kaydedilen artış trendi ve yeni fon talepleri göz önünde bulundurulduğunda, teşebbüs sermayesi alanında çok daha büyük sayılara ulaşılmasının beklendiğine dikkati çeken Gönül, “SPK’nin görev ve sorumluluk alanında 590 şirket bulunmaktadır. Bunların 476’sı borsada işlem görmekte olup, bu şirketlerin piyasa değeri 4,8 trilyon liraya ulaşmıştır. 2021 sonu itibarıyla menkul kıymet yatırım fonları tarafından yönetilen varlık miktarı 267 milyar lirayken, bu rakam yüzde 60 oranında artarak 425 milyar lirayı aşmıştır.” dedi.
“Gönüllü BES ve OKS’de biriken fon devlet katkısı dahil 347 milyar lira”
Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) Lideri Mehmet Akif Eroğlu da kesimin, Türkiye iktisadına yaklaşık 230 trilyon lira fiyatında; GYİH’nın 32 katı değerinde teminat sunduğunu dile getirdi. Eroğlu, ağustos itibarıyla ise 126 milyar lira prim üretimi gerçekleştirdiğini, 2022 yılı sonunda 200 milyar lira prim üretmesi beklendiğini söyledi.
Eroğlu, özel emeklilikte ise eylül sonu verilerine göre, gönüllü Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) yaklaşık 7,6 milyon iştirakçi, Otomatik İştirak Sistemi’nde ise yaklaşık 6,5 milyon çalışanın sistem dahilinde tasarruf ettiğini bildirdi.
Gönüllü BES ve OKS’de biriken fon meblağının, devlet katkısı dahil 347 milyar lira olduğuna dikkati çeken Eroğlu, “BES sayesinde 191 bin 74 vatandaşımız sistemden emekli olmuştur.” dedi.
Tüm dünya gündemini ilgilendiren son derece kıymetli mevzulardan birinin iklim değişikliği ve yaşanan doğal afetler olduğunu vurgulayan Eroğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bu kapsamda iklim değişikliğinin üreticilerimiz üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirmek gayesi ile devlet destekli tarım sigortalarının teminat kapsamı genişletilmiştir. Doğal afetlerden kaynaklanabilecek mağduriyetlere karşı vatandaşlarımızı korumak ve kamu yükünü hafifletmek için bütüncül bir afet sigortası ürünü olarak tasarlanan ‘Zorunlu Afet Sigortası’ da 2023 yılında konut sahiplerine sunulmaya başlanacaktır.”
“KOBİ kredileri yüzde 68 oranında büyüdü”
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) 2. Lideri Yakup Asarkaya da bankacılık kesiminin toplam etkin büyüklüğünün 12,7 trilyon lira düzeyine yükseldiğini kaydetti.
Asarkaya, 2002’de 49 milyar lira olan kredilerin Eylül 2022 prestijiyle 6,8 trilyon lira düzeyine yükseldiğini söz ederek şu bilgileri verdi:
“Aynı devirde 138 milyar lira olan mevduat 8 trilyon lira, 26 milyar lira olan özkaynak 1,2 trilyon lira, 213 milyar lira olan etkin büyüklüğü ise 13,1 trilyon lira düzeyine yükselmiştir. Artan kredi hacmi ülke iktisadının sağlıklı bir formda finanse edilebilmesi ve ekonomik büyümenin desteklenmesi açısından büyük kıymet taşımaktadır. Kredi hacmindeki artışın yanı sıra kelam konusu kredilerin kalitesi de bölümün sıhhatine işaret eden en değerli göstergelerdendir. Gelinen noktada büyüyen kredi hacminin yanı sıra kredi kalitesi de olumlu tarafta gelişmiştir”
Asarkaya, 21 Ekim 2022 prestijiyle ticari ve KOBİ kredilerindeki yıllık büyüme oranları değerlendirildiğinde, kur ve parite tesirinden arındırılmış ticari kredi büyümesinin yüzde 40 düzeyinde olduğunu, birebir devirde KOBİ kredilerinin ise yüzde 68 oranında büyüdüğünü kaydetti.
Sektörün Ağustos 2022 prestijiyle sermaye yeterliliği oranının yüzde 18,7, çekirdek sermaye yeterliliği oranının yüzde 14,4 ile hayli yüksek düzeylerde gerçekleştiğini aktaran Asarkaya, birebir vakitte likidite göstergeleri, yabancı para konumu ve kaldıraç oranının da memleketler arası standartların öngördüğü minimum seviyelere nazaran hayli yüksek düzeylerde bulunduğunu bildirdi.
Basel Komitesi’nin 2023 başında uygulamaya koymayı planladığı Basel III Final düzenlemesine uyum sağlanması için bankacılık mevzuatında gerekli değişiklikler yapılacağını anlatan Asarkaya, AB’ye paralel olarak 2025 yılında tam uygulamaya geçileceğini belirtti.
Asarkaya, Türkiye Bankalar Birliği ile Türkiye İştirak Bankaları Birliği bilgileri prestijiyle yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten Temmuz 2022’ye kadar bankaların yaklaşık 2,8 milyon gerçek kişiyi uzaktan müşteri edindiğini ifade ederek anılan yönetmelikte yapılacak değişiklikle, tüzel kişilerin de 2023 yılında uzaktan müşteri olabilmesinin öngörüldüğünü kaydetti.
Kamu İhale Kurumu Başkanı Hamdi Güleç de Türkiye’de gayri safi yurtiçi hasılanın yaklaşık yüzde 5’ini oluşturan kamu alımlarının 2021 yılında 300 milyar liraya ulaştığını, 2022 yılının 9 ayında ise bu fiyatın 421 milyar lira olarak gerçekleştiğini bildirdi.
