Çini veya diğer yaygın adıyla porselen, kökeninden ve tarihinden bu yana dayanıklılığını ve itibarını korumaktadır. Desenleri ve modernleşen dünyadaki yeri ile göz doldurmaya devam ediyor.
Peki bu itibar ve dayanıklılık nereden geliyor diye merak ediyorsanız hemen içeriğimize geçelim…
Kaynak:https://home.howstuffworks.com/lenox.htm
1400’lerde Avrupalılar porseleni keşfetmiş ancak nasıl yapıldığını henüz öğrenememişlerdi. Bu değerli malzeme; Narin, zarif ve yarı saydam, ancak aynı zamanda oldukça dayanıklı ve neredeyse geçirimsiz olarak tanımlandı.
Çin porseleninde 2014 yılında dünya müzayede rekorunun sahibi olan ve 36 milyon dolarlık fiyat etiketiyle ‘Meiyintang Chicken Bowl’ hiç yemek yiyebileceğiniz bir kase değil diye düşünüyoruz 🙂
Kâseyi satan müzayede evi Sotheby’s’e göre porselen, “kalitenin zirvede ve boyutun en düşük seviyede olduğu Chenghua (1465-87) döneminde” yapıldı.
Peki porseleni bu kadar özel kılan ve diğer seramiklerden ayıran nedir?
İtalyan Seramik Derneği ‘Confindustria Ceramica’ başkanı Giovanni Savorani’ye göre; Kil, kum ve feldispat gibi doğal malzemelerin bir araya gelmesiyle oluşan porselen, üretim sürecinden dolayı oldukça sağlam olma özelliğine sahip bir seramik malzeme türüdür.
Porselen, seramiğin bir alt kümesidir. Her ikisi de kilden yapılır ve pişirilir, ancak porselenin yapıldığı killerin yoğunluğu daha yüksektir ve daha yüksek sıcaklıkta daha uzun süre pişirilir. Kullanılan hammaddeler ve yüksek sıcaklıklar da gözenekliliği belirler ve dayanıklılık sağlar.
Çini ve porselen birebir çalışmalar için birbirinin yerine kullanılan isimlerdir. Porselenin yapıldığı yeri belirtmek için ‘Çin’ tabiri kullanılmıştır.
Birleşik Krallık’ta ek bir bileşen olan ‘kemik çini’ ile yapılır. Porselen şirketi Noritake’ye göre İngilizler, seramiklerini güçlendirmek ve ona süt beyazı bir renk vermek için çiftlik hayvanlarından öğütülmüş kemik külü kullanıyorlar. Daha düşük sıcaklıklarda pişirilir, bu nedenle yapılması daha kolaydır ancak o kadar güçlü değildir.
Çin’de 2000 yıl önce ‘Tang’ hanedanlığı döneminde (618 – 907) ortaya çıkan porselen, Batı’da Yuan hanedanı dönemine (1279 – 1368) kadar gelişmemişti.
The New Yorker’a göre kaşif Marco Polo, 14. yüzyılda hazineleri arasına küçük gri-yeşil bir kavanoz alarak porseleni Avrupa’ya tanıttı. Deniz kabuğunun İtalyan takma adı olan ‘porcellana’ adını verdi.
16. yüzyıldan sonra ticaret yolları kurulduğunda, Çin’de yapılan porselen için Avrupa pazarı başladı. Yüzyıllar boyunca Avrupalıların bu değerli malzemeyi üretmeleri hâlâ mümkün değildi.
Tarifi çözemediler ve yumurta kabuğundan yeraltı sularına kadar her şeyi içerdiğini veya 30-40 yıl boyunca elementlere maruz bırakılarak yapıldığını düşündüler.
Christie’s’e göre 18. yüzyılda bir simyacı olan Johann Friedrich Böttger formülü geliştirdi ve Meissen fabrikasını Almanya’da kurdu. 1770’lerde İngiltere, Cornwall’da kaolin bulundu, bu nedenle İngilizler de porselen üretmeye başladı.
Tang hanedanı tarafından çay fincanları, tabaklar ve heykeller için kullanılan porselen, günümüzde bu dekoratif uygulamaların çok ötesine geçmiştir. Öyle ki masif porselen karolar zeminleri, duvarları ve bina dış cephelerini kaplamaktadır.
Takı ve laboratuvar gereçlerinde de kullanılabilen porselen artık lavabo, küvet, klozet gibi banyo eşyalarında bile kullanılıyor.
Duravit USA başkanı ve CEO’su Timothy Schroeder’e göre porselen:
‘Üretiminde ve yaşam döngüsünde sürdürülebilir doğal bir malzemedir. Çok sağlamdır ve günümüz yaşam tarzı için daha hijyenik ve sağlıklıdır.’
Porseleni tercih etmek için başka nedenler olduğunu da ekliyor:
Doğal hammaddelerden üretilmiştir
temizlemesi kolay
Küf ve bakteri oluşumuna karşı dirençli
Su geçirmez
Neme eğilimli alanlar için iyi
Uçucu organik bileşikler gibi zararlı elementler yaymaz
Geri dönüştürülebilir ve tekrar kullanılabilir
Peki bu gösterişli ve kullanışlı porselenler nasıl yapılıyor?
Savorani, porselen kesme işleminin karonun kalınlığına bağlı olduğunu açıklıyor. İnce porselenleri bıçakla kesmek mümkündür, ancak daha kalın porselenler (10 milimetre ve üzeri) basınçlı su kesme cihazı kullanılmasını gerektirir.
Ancak porseleni kesmek zahmetli olabilir ve kenarlarının kırılmasına veya yanmasına neden olabilir.
Savorani’ye göre porselen karo oluşturmanın iki yolu vardır. Küçük ebatlı karolar için özel kalıplarla hali oluşturulur. Daha büyük ebatlarda ise formların oluşturulmasına olanak sağlayan ve seramik tozu tabakasına daima baskı yapan bir sistem mevcuttur.
Porselen almak istiyorsanız (Meiyintang Chicken Bowl kadar olmasa da :)) yüksek bir fatura bekleyebilirsiniz.
Çünkü porselen karo, seramik karodan %60’a varan oranda daha pahalıya mal olabilir. Ve sert yüzeyli porselen karo tipik olarak profesyonel kullanım ve kurulum gerektirir.
Ancak porselenin diğer malzemelere göre estetik ve teknik avantajları göz önüne alındığında gösterişli ve çok değerli olduğu aşikârdır!
